I. Soyut
Türk vatandaşlarının yanı sıra birçok yabancı da ülkemizde çalışarak hayatlarını sürdürmekte ve geçimlerini sağlamaktadır. 4817 Sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun’un 4. maddesine göre, yabancıların Türkiye’de bağımlı veya bağımsız çalışmaya başlamadan önce izin (Türkiye’de çalışma izni ) almaları gerekmektedir.
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından yabancıya geçerlilik süresi içerisinde Türkiye’de çalışma ve ikamet hakkı veren resmi belge olarak düzenlenen belgeye ” Çalışma İzni ” denir .
Çalışma izni veya muafiyet belgesi olmadan çalıştıran yabancı uyruklulara ve işverenlerine idari para cezası ve geçici giriş yasakları uygulanmaktadır. Türkiye’deki yabancıların çalışma izni veya muafiyet belgesi almaları gerekmektedir. Ancak yine de bu çalışma izni veya muafiyet belgesini alabilmek için yabancının da belirli şartları taşıması ve gerekli belgeleri sağlaması gerekmektedir.
II. Türkiye’de Süreli Çalışma İzni Nedir?
Yabancının çalışma izni başvurusundan sonra çalışma izni başvurusu olumlu değerlendirilirse, gerçek/tüzel kişiye veya kişiye ait belirli bir işyerinde çalışıyor olması kaydıyla, iş veya hizmet sözleşmesinin süresini aşmamak kaydıyla, kamu kurum ve kuruluşlarında veya aynı iş kolundaki işyerlerinde, hizmet veya hizmet akdinin süresini aşmamak kaydıyla bir yıl geçerli çalışma izni düzenlenir.
Diyelim ki yapılacak çalışma izni uzatma başvurusu olumlu değerlendirildi. Bu durumda yabancıya aynı işverene bağlı olarak ilk uzatma başvurusunda en fazla iki yıl, sonraki uzatma başvurularında üç yıla kadar çalışma izni verilir.
III. Türkiye’de Süresiz Çalışma İzni Nedir?
Türkiye’de uzun dönem oturma izni veya en az sekiz yıllık yasal çalışma izni olan yabancılar süresiz çalışma izni başvurusunda bulunabilirler. Süresiz çalışma iznine sahip yabancı, sosyal güvenlikle ilgili kazanılmış hakları saklı kalmak ve bu hakların kullanımı ilgili mevzuat hükümlerine tabi olmak kaydıyla özel kanunlardaki düzenlemeler dışında Türk vatandaşlarına tanınan tüm haklardan yararlanır. mevzuat.
Türkiye’de süresiz çalışma izni olan yabancının seçme, seçilme, kamu görevlerini üstlenme hakları ve askerlik yapma yükümlülüğü yoktur.
IV. Türkiye’de Bağımsız Çalışma İzni Nedir?
Bazı işlerde profesyonel olan yabancılara, diğer kanunlarda belirtilen özel şartların sağlanması kaydıyla bağımsız çalışma izni verilebilir.
Uluslararası çalışma politikası ile bağımsız çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde yabancılar; eğitim düzeyi, mesleki deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı, Türkiye’deki faaliyetinin veya yatırımının ülke ekonomisine ve istihdamına etkisi, yabancı şirket ortağı ise sermaye payı ve Bakanlıkça belirlenecek diğer hususlar. Uluslararası Çalışma Politikası Danışma Kurulu’nun tavsiyeleri. Türkiye’de bağımsız çalışma izni sınırlı bir süre için verilir.
V. Türkiye’de Çalışma İzni Nasıl Alınır?
1. Yurtdışından Türkiye’de Çalışma İzni Alınması
Uluslararası İş Kanunu’nun 7. maddesine göre yurt dışından çalışma izni almak isteyen yabancının, ikamet ettiği ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti Konsolosluğu veya Büyükelçiliğine çalışma vizesi başvurusunda bulunması ve Türkiye’deki işverenine aldığı 16 haneli referans numarası.
Yabancı uyruklu kişi yurtdışından çalışma vizesi başvurusunda bulunduktan sonra, Türkiye’deki işverenin yabancı uyruklu kişi için on iş günü içinde on iş günü içinde online sistem üzerinden 16 haneli referans numarası ile e-devlet üzerinden çalışma izni başvurusunda bulunması gerekmektedir. Bu başvurudan sonra gerekli tüm belgelerin altı iş günü içinde elden veya posta yoluyla Bakanlığa teslim edilmesi gerekmektedir.
Türkiye’de işveren tarafından online olarak yapılan başvurunun ardından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı , çalışan ve işveren tarafından sunulan bilgi ve belgeleri inceler. Bu incelemeler sonucunda eksik evrak var ise işverenden eksik evrakları temin etmesi istenir.
Gerekli tüm belgeler toplandıktan sonra Bakanlık incelemeleri inceler, gerekirse farklı mercilerin görüşünü alır ve başvuru için onay veya ret kararı verir.
Türkiye’de onaylanan çalışma izni sonucunda yabancı işçi, yabancı temsilciliğin çalışma vize ücretini ödeyerek vizeyi almak zorundadır. Yurt dışından Türkiye’de çalışma izni aldıktan sonra, yabancı işçi en geç altı ay içinde Türkiye Cumhuriyeti’ne giriş yapmalıdır.
Çalışma izin belgesi yabancı işçiye PTT Kargo ile gönderilir ve e-devlet üzerinden takip edilebilir . Bu izin kartı, yabancı uyruklu kişinin yasal yabancı işçi statüsü kazandığına dair resmi bir belgedir.
Başvurusu onaylanan yabancı işçi işe başlamış ise işveren işçinin sigorta işlemlerini 30 gün içinde SGK aracılığıyla tamamlamak zorundadır.
a) Gerekli Belgeler
- Yabancı için: İş sözleşmesi, Yabancının biyometrik fotoğrafı, Pasaport, Diploma,
- İşveren için: Vergi Tescil Belgesi, Ticaret Sicil Gazetesi, İşyeri bilançosu, İşyeri faaliyet belgesi, Ön izin belgesi (Yabancı sağlık meslek mensubu ise Sağlık Bakanlığı’ndan ön izin alınır , eğitim meslek mensubu ise Milli Eğitim Bakanlığı’ndan alınmalıdır ).
2. Türkiye’de Çalışma İzni
Ülkede ikamet eden bir yabancının çalışma izni alabilmesi için en az altı aylık oturma iznine sahip olması gerekir.
Oturma izni olan yabancı işçi için gerekli çalışma izni başvurusu, işveren tarafından online sistem üzerinden Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na yapılmalıdır.
Bu aşamadan sonraki adımlar Türkiye’de/yurt dışında yapılan tüm işlemler için aynıdır. Bakanlık gerekli incelemeleri yapar ve sonuca bağlar. Yurt içinden çalışma izni almak için gerekli belgeler, yurt dışından çalışma izni almak için gerekli belgelerle aynıdır.
a) İstenen Belgeler:
- Yabancı için: İş sözleşmesi, Yabancının biyometrik fotoğrafı, Pasaport, Diploma,
- İşveren için: Vergi Sicil Belgesi, Ticaret sicil gazetesi, İşyeri bilançosu, İşyeri faaliyet belgesi, Ön izin belgesi (Yabancı sağlık meslek mensubu ise Sağlık Bakanlığından ön izin, eğitim meslek mensubu ise Sağlık Bakanlığından ön izin alınır. Milli Eğitim Bakanlığından alınmalıdır).
3. Geçici Koruma Altındaki Yabancıların Türkiye’de Çalışma İzni Alınması
Geçici koruma sağlanan yabancılar için Türkiye’de çalışma izni almak için başvuru işveren tarafından online sistem üzerinden Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na yapılmalıdır. Bu aşamadan sonraki adımlar, yurtiçi başvurulardaki işlemlerle aynıdır.
Geçici koruma sağlanan yabancının çalışma izni alabilmesi için çalışma izni başvuru tarihi itibariyle en az altı aylık geçici koruma süresinin tamamlanmış olması gerekir.
Bir diğer önemli nokta ise geçici koruma sağlanan yabancılara verilen çalışma izninin ikamet izni yerine geçmemesidir. Yabancıya ödenecek ücret en az asgari ücret kadar olmalıdır.
Ayrıca mevsimlik tarım ve hayvancılık işlerinde çalışacak (Türkiye’de çalışma iznine ihtiyaç duymadan) geçici koruma sağlanan yabancılar, Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü’nden çalışma izni muafiyet formu alarak çalışabilirler.
a) İstenen Belgeler:
- Yabancı için: İş sözleşmesi, Yabancının Biyometrik vesikalık fotoğrafı,
- İşveren için: Vergi Tescil Belgesi, Ticaret sicil gazetesi veya Esnaf sicil gazetesi, İşyeri bilançosu, İşyeri faaliyet belgesi, Ön izin belgesi (Yabancı sağlık meslek mensubu ise Sağlık Bakanlığından ön izin belgesi, yabancı ise Sağlık Bakanlığından ön izin alınır. Milli Eğitim Bakanlığı’ndan alınması gereken bir eğitim uzmanıdır).
4. Uluslararası Koruma Altındaki Yabancıların Türkiye’de Çalışma İzni Almaları
Uluslararası koruma altındaki yabancılar için çalışma izni almak için başvuru işveren tarafından online sistem üzerinden Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na yapılmalıdır. Bu aşamadan sonraki adımlar, yurtiçi başvurulardaki işlemlerle aynıdır.
Uluslararası koruma başvuru sahipleri veya şartlı mülteci yabancılar, uluslararası koruma başvuru tarihinden altı ay sonra çalışma izni başvurusunda bulunabilirler.
İkincil koruma statüsündeki mülteci ve yabancıların kimlik belgeleri, çalışma izinlerinin yerini alıyor. Ayrıca, çalışma iznine ihtiyaçları yoktur. Uluslararası koruma başvuru sahiplerine ve şartlı mültecilere verilen çalışma izni, ikamet izni yerine geçmez.
Yabancıya ödenecek ücret en az asgari ücret kadar olmalıdır. Ayrıca mevsimlik tarım ve hayvancılık işlerinde çalışacak (Türkiye’de çalışma iznine ihtiyaç duymadan) uluslararası koruma başvuru sahipleri ve şartlı mülteci yabancılar Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü’nden çalışma izni muafiyet formu alarak çalışabilirler. .
a) İstenen Belgeler:
- Yabancı için: İş sözleşmesi, Yabancının biyometrik fotoğrafı, Pasaport, Diploma
- İşveren için: Vergi Tescil Belgesi, Ticaret sicil gazetesi veya Esnaf sicil gazetesi, İşyeri bilançosu, İşyeri faaliyet belgesi, Ön izin belgesi (Yabancı sağlık meslek mensubu ise Sağlık Bakanlığından ön izin belgesi, yabancı ise Sağlık Bakanlığından ön izin alınır. Milli Eğitim Bakanlığı’ndan alınması gereken bir eğitim uzmanıdır).
VI. Türkiye’de Çalışma İzni Ücreti Ne Kadardır?
Yabancıların Türkiye’de çalışma izni alabilmesi için yönetmelikle belirlenen bazı prosedürlerin yerine getirilmesi gerekmektedir. Bu işlemlerin yürütülmesi sırasında bazı ücret ve masraflar doğabilir.
Bu ücret ve giderler 2021 yılına göre aşağıdaki gibidir:
- Geçici çalışma izni için ücret tutarı 1017,80 TL’dir.
- Süresiz ve bağımsız çalışma izni için ücret tutarı 10.181,70 TL’dir.
- Kart ücretleri tüm çalışma izni türleri için aynı olup 125,00 TL’dir.
VII. Türkiye’de Çalışma İzni Uzatma Başvurusu
Yabancılara ilk etapta en fazla bir yıl süreyle çalışma izni verilir. Bu bir yıl iki yıl daha uzatılabilir. Üç yılını dolduran işçiler için üç yıl daha uzatma yapılabilir. İlk üç yıl aynı işyerinde çalışmak zorunda olan yabancı işçi, üç yıl sonra aynı çalışma izni ile istediği başka bir işyerinde çalışabilir.
Yabancı işçi çalıştırma başvurusu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na yapılır. Bu başvuru, çalışma izni süresinin bitiminden itibaren en fazla iki ay içinde yapılmalıdır. Bu süre içinde yapılmayan yabancı işçi çalıştırma sürelerinin uzatılması başvuruları değerlendirmeye alınmayacaktır. Uzatma başvurusu yapılan yabancı işçi mevcut işyerinde çalışmaya devam edebilir ancak bu süre 45 günü geçemez.
VIII. İzinsiz Yabancı İşçi Çalıştırmanın Cezası Nedir?
İzinsiz olarak yabancı işçi çalıştırmak, 6735 sayılı Uluslararası İş Kanunu uyarınca idari para cezasına tabidir. Bu ceza, ilgili kanunun 23/5-b bendinde şöyle belirtilmiştir: “
b) Çalışma izni olmayan,
- İşverene bağlı olarak çalışan yabancı için iki bin dört yüz Türk Lirası,
- Bağımsız çalışan yabancıya dört bin sekiz yüz Türk Lirası,
- Yabancı çalıştıran işveren veya işveren vekiline bağlı çalışan her bir yabancıya altıbin Türk Lirası idarî para cezası.”
Ayrıca, yukarıda sayılan fiillerin tekrarı hâlinde idarî para cezaları bir kat artırılarak uygulanır ve çalışma izni olmaksızın çalıştığı tespit edilen yabancılar, sınır dışı edilmek üzere İçişleri Bakanlığına bildirilir.
Türkiye’de çalışma izni almakta sorun yaşıyorsanız, bir avukatla görüşmenizi tavsiye ederiz.
